English
Jan Troell
Tadeusz Szczepański:
"Jana Troella opowieści o szwedzkim losie"
8.

O ile w dwóch poprzednich filmach Jan Troell starał się w poszukiwaniu prawdy możliwie najwierniej zrekonstruować fakty, które stanowiły podstawę scenariusza, o tyle w filmie pod poetyckim tytułem Så vit som en snö (Biały jak śnieg, 2001), choć również opartym na realnej biografii, uwalnia twórczą wyobraźnię. Autentyczna postać, którą zainteresował się na początku lat dziewięćdziesiątych, nie była bliżej znana, a pamięć o jej tragicznej śmierci w wieku dwudziestu pięciu lat przetrwała tylko w Skanii, w tym regionie Szwecji, w którym Troell się urodził i którego nigdy nie opuścił. Mowa o Elsie Andersson, pierwszej szwedzkiej pilotce, która 22 stycznia 1922 roku zginęła podczas publicznego pokazu skoku spadochronowego w okolicach miasteczka Askersund położonego nad jeziorem Wetter w północnej Skanii.

Mając do czynienia z podobną historią dojrzewania i samostanowienia wiejskiego dziecka, jaką opowiadał w swoim debiucie Oto twoje życie, Troell postanowił ponownie wykorzystać ten sam chwyt kompozycyjny, który otwierał tamten film, tyle tylko, że obecnie rozszerzył go na całość opowieści. Olof, bohater pierwszego pełnometrażowego filmu Troella, którego akcja toczy się w tej samej epoce, wyrusza w świat pociągiem i po drodze w krótkich refleksach pamięci powracają do niego obrazy dzieciństwa spędzonego u przybranych rodziców. Tym flashbackom towarzyszy również barwny obraz zielonego kulika na tle zachodu słońca jako symbolu wolności. Otóż w Białym jak śnieg jest podobnie, wyjąwszy tę akurat symbolikę, bowiem bohaterka filmu sama niczym ptak w swoich podniebnych eskapadach napawa się uczuciem wolności. Dla Elsy Andersson podróż w styczniowy wieczór pociągiem do Askersund, w przeddzień feralnego dnia jej tragicznego skoku, jest ostatnią podróżą jej krótkiego, ale intensywnego życia.

Podobnie jak w poprzednich filmach Troella bohaterce od dzieciństwa, kiedy podnosi z podłogi rozbitą lalkę, towarzyszy niezbywalny cień śmierci jako dyskretne tło, na którym rozgrywa się dramat życia. Oba wątki fabuły, które składają się na jego obraz - miłosny i śmiercionośny - sygnalizuje tytuł filmu, który jest fragmentem ludowej piosenki. Tytułowe określenie odnosi się do stroju panny młodej, którą w końcu Elsa Andersson nie została, a jednocześnie do śniegu pokrywającego ziemię, na której znalazła śmierć. Splamione krwią białe prześcieradło wraca we wspomnieniu o przedwczesnej śmierci matki.

Mimo tragedii, która zamyka film przejmującą - i świetnie zrealizowaną - sceną ostatniego lotu Elsy, usiłującej bezskutecznie otworzyć spadochron, film Biały jak śnieg roztacza pogodną wizję Szwecji, jakby przeniesionej z Cudownej podróży Nilsa Holgerssona, który w powieści Selmy Lagerlöf właśnie w Skanii rozpoczął swój lot na grzbiecie dzikiej gęsi. Jan Troell szczególnym sentymentem darzy swoją małą ojczyznę, Skanię, jej mieszkańców, ich charakterystyczny dialekt, obyczajowość, klimat, pejzaż, architekturę, niepowtarzalną aurę międzyludzkiej życzliwości i solidarności. Posiada też niezwykły dar sugestywnego, sensualnego i w pełni wiarygodnego odtwarzania przeszłości, która istotnie na ekranie przybiera kształty baśniowej krainy, tym razem bez ironicznego cudzysłowu.

 

  1 .. 7 8 9 10  
Moje NH
Strona archiwalna 14. edycji (2014 rok)
Przejdź do strony aktualnej edycji festiwalu:
www.nowehoryzonty.pl
Nawigator
Lipiec / sierpień 2014
PWŚCPSN
212223 24 25 26 27
28 29 30 31 1 2 3
Skocz do cyklu
Szukaj
filmu / reżysera
 
Kalendarium Indeks filmów Mój plan Klub Festiwalowy Arsenał
© Stowarzyszenie Nowe Horyzonty
festiwal@nowehoryzonty.pl
realizacja: Pracownia Pakamera
Regulamin serwisu ›