Natalia Kaniak: Neomodernizm trwa i nie zanosi się, by szybko przeminął.

Rafał Syska: Ma już swoich klasyków, takich jak Sokurow czy Tarr. Uznani neomoderniści są traktowani jak gwiazdy, a sam styl powolnego kina ewoluuje.

Jak odróżnić dobre kino neomodernistyczne od swoistej „podróbki”?

– Gdy po raz pierwszy zobaczyłem „Dwadzieścia dziewięć palm” Dumonta, bez najmniejszych wątpliwości go odrzuciłem. Zyskuje on dopiero wtedy, kiedy zna się wcześniejsze obrazy reżysera. Często brakuje nam kontekstu. Neomodernizm wykształcił wyraźną filozofię swojego medium. Najważniejsze to zrozumieć założenia, z jakich wychodzą jego twórcy. O ile dawniej w kinie liczył się ruch i „dzianie się”, o tyle slow cinema stawia na trwanie. Jeżeli miałbym określić, co stwarza slow cinema dobrym, to byłoby to poszerzanie stylistyki o nowe środki.

Dlaczego tak wiele filmów neomodernistycznych powstaje w mniej rozwiniętych krajach?

– Rzeczywiście, istnieje taka prawidłowość. W Ameryce Południowej i Azji to przede wszystkim kwestia odrębnej koncepcji czasu. Ale nawet kino Dumonta, który jest Francuzem, rozgrywa się na prowincjach. Artyści bardzo często zamykają swoich bohaterów w pułapce trwania, w miejscach, gdzie czas płynie wolniej. Można tu chyba mówić o nawrocie do prymitywizmu. To kino w dużym stopniu antycywilizacyjne.

Potrzeba mu nowej widowni?

– Z całą pewnością musi się ona z nim oswoić.

Neomodernizm, podobnie jak francuski neobarok to terminy polskie, które nie istnieją w nazewnictwie zagranicznym.

– To, co nazwałem neomodernizmem, znane jest również jako kino nowohoryzontowe, slow cinema czy kino kontemplacyjne. W każdym z tych terminów chodzi o trochę co innego, jednak kanon twórców pozostaje ten sam. Ani widz, ani reżyserzy nie powinni przywiązywać się do tych teorii, bo mają one jedynie pomóc nam w odnalezieniu się w kinie najnowszym.

Rozmawiała Natalia Kaniak