Amerykanin Ben Russell i Brytyjczyk Ben Rivers w „Zaklęciu, które odpędza ciemność” badają granice ludzkiej samotności, pytając o drogę do mitycznej utopii. Wystawiają też na próbę narracyjne przyzwyczajenia kinowej publiczności.

Otwierające ujęcie to kilkuminutowa panorama fińskiego jeziora, nad którym zapada zmierzch. Następujące po tym trzy części są ze sobą luźno powiązane jedną postacią.

Pierwsza to kronika hipisowskiej komuny ulokowanej w Estonii, z ludźmi dyskutującymi na tematy codzienne i filozoficzne. Jedna z osób staje się bohaterem drugiej części. Oglądamy ją na tle fińskich lasów i jezior, fotografowanych z malarską pieczołowitością w długich, statycznych ujęciach. W tej sekwencji wysoki, czarnoskóry mężczyzna (Robert A.A. Lowe) ciągle milczy, ale jego przenikliwe spojrzenie komunikuje więcej niż tysiąc wykrzyczanych sloganów.

Trzecia część wynurza się stopniowo z ciemności, lokując nas na scenie klubu w Oslo, na koncercie grupy blackmetalowej. Umalowane twarze, długie włosy, nagie torsy, kakofoniczna muzyka. To współczesny pogański rytuał w miejskiej dżungli. Kiedy artysta zmywa makijaż i odchodzi w noc, wraca do rzeczywistości.

Russell i Rivers używają różnych środków filmowych w każdej z części, ograniczają dialog do minimum, balansują na pograniczach gatunków, pozbawiają widza określonej czasoprzestrzeni.

Można interpretować postać graną przez Lowe’a jako everymana przechodzącego przez różne etapy egzystencji, szukającego równowagi, spokoju, a może upragnionej utopii. Jego kulminacja ma miejsce w mantrycznej, transowej sekwencji koncertu.

Czy udało się odpędzić tytułową ciemność? Niknąca w mroku postać sugeruje, że nie.

Radek Folta

„Zaklęcie, które odpędza ciemność”

Dziś, godz. 19.15, Kino NH 9

Jutro, godz. 10.15, Kino NH 9