W programie 14. MFF T-Mobile Nowe Horyzonty znalazł się pokaz zrekonstruowanego cyfrowo w ramach projektu Nitrofilm Filmoteki Narodowej legendarnego filmu Edwarda Puchalskiego. Muzykę na żywo na wrocławskim Rynku wykona zespół pod dyrekcją kompozytora Michała Lorenca.

Rok 1863 to pierwsza w polskiej kinematografii ekranizacja powieści Wierna rzeka Stefana Żeromskiego. Podczas jednej z bitew Powstania Styczniowego, Józef Odrowąż cudem uchodzi z życiem. Ciężko ranny udaje się do pobliskiej wsi, gdzie zostaje zatrzymany przez wrogich chłopów, jednak ratuje go pewna wieśniaczka i umieszcza go we dworze w Niezdołach. Tam opiekuje się nim Salomea Brynicka i jej stary niedosłyszący sługa Szczepan Podkurek. Ukrywają ciężko rannego powstańca przed kilkakrotnymi rewizjami armii zaborcy. Między młodymi rodzi się uczucie. Po jakimś czasie do dworu w Niezdołach trafia poszukująca syna księżna Odrowążyna. Okazuje się, że przybysz jest księciem.

Reżyser Edward Puchalski zaczął karierę filmową w czasie I wojny światowej, odnosząc sukcesy na terenie Cesarstwa Rosyjskiego. Po powrocie do Polski stał się jednym z najbardziej znanych reżyserów i scenarzystów filmowych. Film powstał we wczesnym okresie funkcjonowania młodej kinematografii odradzającego się państwa polskiego. Tym bardziej należy docenić jego stronę realizacyjną.

W roli rannego księcia Odrowąża wystąpił popularny w pierwszej połowie lat 20. aktor Ryszard Sobiszewski. Tancerz i pedagog, urodzony w 1888 roku (uczył tańca jeszcze w latach 60.), musiał zrezygnować z kariery filmowej z powodu choroby oczu. W filmie wystąpili także znani i utalentowani aktorzy teatralni, których przygoda z filmem zakończyła się udziałem w kilku tylko produkcjach pierwszej połowy lat 20. Stąd też niepowtarzalna okazja obejrzenia gry zapomnianych aktorek – Stanisławy Chrzanowskiej czy Heleny Marcello-Palińskiej. Poza tym w filmie pojawiają się również autentyczni powstańcy z 1863 roku.

Prace nad rekonstrukcją filmu Puchalskiego trwały dwa lata i odbywały się w ramach projektu Nitrofilm zajmującego się konserwacją i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych. Specjalistom z Filmoteki Narodowej udało się skompletować całość materiałów związanych z tym jednym z najstarszych zabytków polskiej kinematografii.

29 lipca (wtorek), 22.00, Rynek

Rok 1863

scenariusz i reżyseria: Edward Puchalski

zdjęcia: Albert Wywerka

obsada: Ryszard Sobiszewski, Stanisława Chrzanowska, Helena Marcello-Palińska, Maria Hryniewicz, Aleksander Zelwerowicz

Polska 1922, 93’