Obsada

Oliver Reed (voice), Max Adrian, Maureen Pryor, Christopher Gable, Geraldine Sherman, Ken Russell Max

Opis filmu

Oparta na autentycznych zapiskach Erica Fenby’ego opowieść o relacjach między Fenbym – wtedy młodym kompozytorem – a Frederickiem Deliusem, chorym na syfilis geniuszem muzyki. Film o ścieraniu się dwóch osobowości artystycznych i dwóch spojrzeń na sztukę: uduchowionej i idealistycznej, reprezentowanej przez Fenby’ego oraz koncepcji Deliusa, czerpiącej z materialistycznych doznań i odrzucającej metafizykę. Do spotkania obu muzyków dochodzi w 1928 roku, kiedy sparaliżowany i niewidomy Delius, mieszkający w willi pod Paryżem, przyjmuje Fenby’ego jako swego asystenta, licząc, że będzie on jedynie jego „rękoma” i „oczyma”. Szybko jednak dochodzi do konfliktu między artystami. Russell opowiada o procesie tworzenia – pełnym spięć i sporów, ale prowadzącym do syntezy. Odcinek dokumentalnego programu Omnibus poświęcony twórcy Mszy życia należy do najlepszych w całej serii (obok opowiadającego o Richardzie Straussie Tańca siedmiu zasłon, którego dystrybucja jest zakazana prawnie przez spadkobierców kompozytora).

Piotr Kletowski

Informacje o reżyserze

Ken Russell

Enfant terrible brytyjskiego kina (1927-2011). Często zwany brytyjskim Fellinim, choć od Felliniego różniło go to, że znacznie częściej niż włoski mistrz przekraczał granice dobrego smaku. Wypracował niezwykły „teledyskowy” styl. W swojej karierze portretował przede wszystkim innych artystów, ale na wyżyny filmowego rzemiosła wspiął się subtelnymi adaptacjami erotycznej klasyki D.H. Lawrence’a. Był filmowym samoukiem, do branży wszedł jako znakomity fotosista. Wcześniej był m.in. tancerzem, pilotem w RAF-ie i marynarzem. Umiłowanie dynamiki i ruchu będzie cechowało jego formalnie „odjechane” filmy, w których szalone jazdy kamery, ekspresyjny montaż i pasaże muzyki klasycznej będą wprowadzały widza w świat subiektywnych odczuć wielkich luminarzy XIX-wiecznej sztuki, niezaspokojonych zmysłowo zakonnic, eksperymentujących z narkotykami naukowców i prowadzących podwójne życie prostytutek.

Tematem kampowych filmów Russella zawsze będzie wolność człowieka, której ten zwykle szuka albo w seksualnym ekscesie, albo w religii, albo w ich przetworzeniu – w sztuce. Był pionierem muzycznego wideo (realizował zresztą pierwsze klipy wyświetlane w MTV), spełniał się również w operze. Jednak do końca pozostał wierny sztuce filmowej, którą uprawiał nawet w przydomowym ogródku, kiedy ciężko chory mógł nagrywać jedynie za pomocą kamery VHS. Nie sposób przecenić wpływu, jaki Russell wywarł na reżyserów, którym niemiły jest przaśny realizm – zarówno mu współczesnych, jak i obecnie realizujących wizjonerskie kino. Bez cienia przesady można napisać, że Ken Russell był Oscarem Wilde’em angielskiego kina lat 60. i 70., królem przesytu, baroku i ironii, ukrywającym w sobie przewrotną mądrość. Mark Kermode – badacz i admirator twórczości reżysera – nazwał jego filmy świadectwem wielkości brytyjskiego kina lat 70. Jednak najlepiej kino Russella podsumował Terry Gilliam, mówiąc: filmy twórcy Diabłów były dowodem na to, że najważniejsza w kinie jest wyobraźnia, zwłaszcza nieokiełznana.

Piotr Kletowski

Wybrana filmografia

1967 Mózg za miliard dolarów / Billion Dollar Brain

1969 Zakochane kobiety / Women in Love

1970 Kochankowie muzyki / The Music Lovers

1972 Dziki mesjasz / Savage Messiah

1974 Mahler

1977 Valentino

1980 Odmienne stany świadomości / Altered States

1984 Zbrodnie namiętności / Crimes of Passion

1986 Gotyk / Gothic

Stopka